border="0" alt=""id="BLOGGER_PHOTO_ID_5055836859139484098" />Σαράντα χρόνια έχουν περάσει από την 21η Απριλίου 1967.Τότε που οι πραξικοπηματίες συνταγματάρχες βάλανε στο γύψο την χώρα.Σήμερα ημέρα μνήμης αλλά και περισυλλογής για τα όσα συνέβησαν τότε αλλά και αν οι αγώνες εκείνης της περιόδου κατάφεραν να σηματοδοτήσουν την εξέλιξη του ελληνικού κράτους αλλά συνάμα και της ελληνικής κοινωνίας.Στο παρακάτω αφιέρωμα χρησιμοποίησα πηγές από την βικιπαίδεια και το pathfinder μιας και το νεαρό της ηλικίας μου καθιστά αδύνατο να καταγράψω προσωπικές εμπειρίες.
Τα δεινά που προκάλεσε η δικτατορία του ΄67, παραμένουν έντονα χαραγμένα στην
ιστορική μνήμη του ελληνικού λαού και αποτελούν πηγή φρονηματισμού για την πολιτική ηγεσία και κυρίως για τις νεότερες γενιές. Ένα παράδειγμα προς αποφυγήν.
Η κατάργηση των στοιχειωδών ελευθεριών, οι φυλακές, οι εξορίες και τα βασανιστήρια, οι δολοφονίες των αντιπάλων του καθεστώτος, ο πνευματικός και πολιτιστικός μεσαίωνας, αλλά και η τραγωδία που προκάλεσε το εγκληματικό πραξικόπημα στην Κύπρο, καταγράφουν το επτάχρονο δικτατορικό καθεστώς, ως μια από τις μελανότερες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
Η πτώση της χούντας, καρπός του αντιδικτατορικού αγώνα και της προδοσίας της Κύπρου, τροφοδότησε ελπίδες και αγώνες για τη δημοκρατική αναγέννηση της χώρας και τον προοδευτικό εκσυγχρονισμό της κοινωνίας.
Η μαύρη αυτή επέτειος, προσδίδει ένα επίκαιρο νόημα στους αγώνες για δημοκρατία, ανεξαρτησία και αποτελεσματική προάσπιση των εθνικών συμφερόντων. Η Δημοκρατία στις μέρες μας γίνεται πιο ισχυρή και ασφαλής, όσο πιο πολύ εμβαθύνεται και αναπτύσσεται με πολιτικές που ενισχύουν το κοινωνικό της περιεχόμενο και την αποκέντρωση εξουσιών και πόρων.
Το μεγάλο δίδαγμα από την επέτειο του πραξικοπήματος, είναι πιστεύουμε, ότι τα εθνικά μας συμφέροντα προασπίζονται αποτελεσματικότερα, όχι με τον στραγγαλισμό των λαϊκών ελευθεριών, τον ανέξοδο υπερπατριωτισμό και τον απομονωτισμό, αλλά με σχεδιασμένες πρωτοβουλίες διαλόγου και ειρηνικής συνύπαρξης και συνεργασίας, στο έδαφος της διεθνούς νομιμότητας.
Πως φθάσαμε στη δικτατορία
To σοβαρότερο ρήγμα στις τάξεις της Ένωσης Κέντρου σημειώθηκε τον Ιούλιο του 1965. Αφορμή υπήρξε η απόφαση του Γ.Παπανδρέου να αντικαταστήσει τον Πέτρο Γαρουφαλιά από το υπουργείο Εθνικής Αμύνης και η άρνηση του βασιλιά να υπογράψει το σχετικό διάταγμα, αν ο διάδοχος του Γαρουφαλιά δεν απολάμβανε της απόλυτης εμπιστοσύνης του.
Ο Παπανδρέου υπέβαλε την παραίτησή του. Από εκείνη την ημέρα και μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου του 1966, ο Κωνσταντίνος προσπάθησε να σχηματίσει κυβερνήσεις - φαντάσματα με τη συμμετοχή κατά διαστήματα 48 βουλευτών της Ένωσης Κέντρου που εγκατέλειψαν τον Γεώργιο Παπανδρέου. Οι κυβερνήσεις αυτές που στηρίζονταν στη Βουλή από την ΕΡΕ και τους αποστάτες της Ένωσης Κέντρου, αποδείχθηκαν θνησιγενείς.
Με εντολή του Κωνσταντίνου και τη σύμφωνη γνώμη της Ε.Κ. στις 3 Απριλίου την πρωθυπουργία ανέλαβε ο Παναγιώτης Κανελόπουλος για να διεξάγει βουλευτικές εκλογές στις 28 Μαΐου 1967.
Oι εκλογές αυτές δεν έγιναν ποτέ, διότι η κυβέρνηση Κανελόπουλου και η νομιμότητα καταλύθηκαν από το πραξικόπημα των συνταγματαρχών στις 21 Απριλίου. Οι πραξικοπηματίες ήταν οι συνταγματάρχες Γεώργιος Παπαδόπουλος, Στυλιανός Παττακός και Νικόλαος Μακαρέζος.
Η 21η Απριλίου 1967
Οι πραξικοπηματίες έχοντας εξασφαλίσει περίπου 100 τεθωρακισμένα στην περιοχή της πρωτεύουσας κινητοποιήθηκαν τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου και κατέλαβαν αρχικά το Πεντάγωνο. Έβαλαν σε εφαρμογή το ΝΑΤΟικό σχέδιο "Προμηθεύς", για την αντιμετώπιση κομμουνιστικού κινδύνου με αποτέλεσμα να κινηθούν όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής. Μεγάλη ήταν η συμβολή του διοικητή της Σχολής Ευελπίδων Δημήτρη Ιωαννίδη, ο οποίος κινητοποίησε το τάγμα της σχολής και την Στρατιωτική Αστυνομία (ΕΣΑ).
Ο στρατηγός Γ.Σπαντιδάκης, έμπιστος του βασιλιά, αντικαθίσταται στην αρχηγία του ΓΕΣ από τον Οδυσσέα Αγγελή. Ο Αγγελής από το νέο αξίωμά του έδωσε εντολή στο Γ' Σ.Σ. στη Θεσσαλονίκη να εφαρμόσει το σχέδιο "Προμηθεύς" σε όλη τη χώρα.
Η νέα, χουντική, κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Κόλλια και υπουργό Εθνικής Αμύνης τον μέχρι εκείνη την ημέρα αρχηγό ΓΕΣ Γ.Σπαντιδάκη ορκίστηκε την ίδια ημέρα από τον Κωνσταντίνο. Ο Κωνσταντίνος, αν και είχε αρχικά κάποιες αντιρρήσεις στην αρχή, ωστόσο γρήγορα δέχθηκε τα αιτήματα των πραξικοπηματιών.
Οι συλλήψεις άρχισαν την ίδια ημέρα. Όλοι οι πολιτικοί, με προεξάρχοντα τον Γεώργιο Παπανδρέου, συνελήφθησαν, αλλά το ίδιο συνέβαινε και με τους απλούς πολίτες. Δέκα ημέρες αργότερα η Χούντα ανακοίνωσε ότι οι συλληφθέντες ανέρχονταν σε 6509 άτομα, αλλά ανεπίσημες πληροφορίες ανέβαζαν τον αριθμό των συλληφθέντων σε αρκετές χιλιάδες άτομα.
Την πρώτη κιόλας μέρα του πραξικοπήματος, τα όργανα της Χούντας δολοφονούν στον Ιππόδρομο της Αθήνας, όπου κρατούνταν όμηροι της δικτατορίας, το στέλεχος της ΕΔΑ Παναγιώτη Ελή, ενώ στις 22 Μαΐου δολοφονείται ο γνωστός από την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ δικηγόρος Νικηφόρος Μανδηλαράς.
Το Πολεμικό Ναυτικό στην περίοδο της Χούντας
Η αλλαγή του καθεστώτος έφερε ανησυχία στο Πολεμικό Ναυτικό, στις τάξεις του οποίου δεν υπήρχαν οργανωμένοι πυρήνες των πραξικοπηματιών. Η πρώτη αντίδραση του Ναυτικού ήταν να στηρίξουν το κίνημα του Βασιλιά, δηλαδή τον φυσικό τους αρχηγό, στις 13 Δεκεμβρίου του 1967. Ακολούθησαν και άλλες δύο απόπειρες απαγωγής του Παπαδόπουλου, οι οποίες όμως απέτυχαν εξαιτίας εξωγενών παραγόντων.
Απο το 1969 αρχίζει η προετοιμασία και η οργάνωση του κινήματος με κύριο πυρήνα την τάξη του 1948. Η οργάνωση εκτός από Αξιωματικούς του Ναυτικού μύησε και μερικούς αξιωματικούς της Αεροπορίας αλλά και του Στρατού. Σκοπός του κινήματος ήταν η εξέγερση του λαού η οποία θα οδηγούσε στην απαλλαγή από τη Χούντα.
Την άνοιξη του 1973 όλα ήταν έτοιμα. Το κίνημα θα εκδηλωνόταν στις πρώτες ώρες της 23ης Μαΐου. Τις βραδινές ώρες της 21ης Μαΐου υπήρξαν οι πρώτες ενδείξεις ότι το κίνημα είχε προδοθεί. Οι κυβερνήτες των πλοίων διστάζουν να αποπλεύσουν, ακολουθώντας το σχέδιο (το οποίο ήταν περίπου γνωστό στη Χούντα). Στις 23 Μαΐου οι αξιωματικοί τίθενται υπό περιορισμό, ενώ οι πρώτες συλλήψεις δεν αργούν να γίνουν. Στις 25 Μαΐου το πολεμικό πλοίο "Βέλος" παίρνει την απόφαση να αποχωρήσει από την άσκηση του Ν.Α.Τ.Ο. και να καταπλεύσει στο Φιουμιτσίνο της Ιταλίας, όπου ζήτησε και πολιτικό άσυλο.
Το κίνημα του Πολεμικού Ναυτικού, η σημαντικότερη ίσως αντίσταση μέχρι τότε, οργανώθηκε με σκοπό μόνο την απελευθέρωση του κράτους και όχι μιας απλής αντικατάστασης των δικτατόρων. Ουσιαστικά εξέφραζε τον λαό, αφού ήταν μια επανάσταση του στόλου και δεν ήταν καθοδηγούμενη από κανένα πολιτικό πρόσωπο ή συμφέρον.
Το σημαντικότερο αποτέλεσμα ήταν η ανανέωση της αντίστασης, αφού από το 1971 η Χούντα είχε δώσει την αίσθηση ότι είχε εδραιωθεί και ότι όλες οι ένοπλες δυνάμεις ήταν με το μέρος της. Αυτός όμως ο μύθος καταρρίφθηκε με την εκδήλωση του κινήματος και γέμισε με θάρρος τον Ελληνικό Λαό.
Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και η αποκατάσταση της Δημοκρατίας
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν συνέβη έτσι ξαφνικά. Ουσιαστικά ήταν η κορυφή του παγόβουνου. Την χρονική περίοδο 1967-1972 η Χούντα με συντονισμένα χτυπήματα είχε καταφέρει να καταστήσει ανίκανους τους φοιτητές να αντιδράσουν μπροστά στις αυθαιρεσίες του κράτους.
Στις αρχές όμως του 1973 το χάσμα μεταξύ κράτους και φοιτητών μεγαλώνει ενώ η κόντρα μεταξύ τους εντείνεται. Η Χούντα των Συνταγματαρχών στην προσπάθεια της να περιορίσει τους φοιτητές βάζει σε εφαρμογή το διάταγμα 1347 για τις επιστρατεύσεις. Η φοιτητική ανησυχία αρχίζει να μεγαλώνει με αποτέλεσμα το Φεβρουάριο του 1973 να γίνει η πρώτη κατάληψη της Νομικής ενώ στις 14 Μαρτίου ακολουθεί και δεύτερη. Σημαντικό ρόλο στην κλιμάκωση της κατάστασης είχε και το μνημόσυνο του "Γέρου της Δημοκρατίας", Γεωργίου Παπανδρέου. Όλα έδειχναν ότι κάτι θα συνέβαινε και τελικά αποδείχτηκε αληθές.
14 Νοεμβρίου 1973
Χιλιάδες φοιτητές έχουν συγκεντρωθεί από το πρωί στο κτήριο της Νομικής Σχολής και ετοιμάζονται να κάνουν συνέλευση. Στο τέλος της συνέλευσης πραγματοποιούν πορεία στην οδό Σόλωνος και Πατησίων. Το απόγευμα και ενώ οι φοιτητές παραμένουν στο Πολυτεχνείο, ο αστυνομικός διευθυντής Δασκαλόπουλος και ο εισαγγελέας Σαμήτας διατάζουν τους φοιτητές να διαλυθούν. Οι φοιτητές βρίσκονται σε δίλημμα. Δημιουργείται συντονιστική επιτροπή η οποία και αποφασίζει στις 8.30 μ.μ. την κατάληψη του Πολυτεχνείου.
15 Νοεμβρίου 1973
Από τις πρώτες πρωινές ώρες φάνηκε η στήριξη του Ελληνικού Λαού προς τους αγωνιζόμενους φοιτητές. Τρόφιμα, γραφική ύλη και φάρμακα είναι μερικά απο τα εφόδια τα οποία παρείχε ο λαός στους φοιτητές. Το βράδυ μπαίνει σε λειτουργία για πρώτη φορά ο σταθμός των "Ελεύθερων Πολιορκημένων"[7].
16 Νοεμβρίου 1973
Ο κόσμος παραμένει στο πλευρό των φοιτητών ενώ οδοφράγματα αρχίζουν να στήνονται στους δρόμους. Οι ασφαλίτες και τα τεθωρακισμένα αρχίζουν να κάνουν την εμφάνιση τους. Οι πρώτες συγκρούσεις με την αστυνομία δεν αργούν να γίνουν ενώ στις 7 μ.μ. ανακοινώνεται και ο πρώτος νεκρός των συγκρούσεων.
17 Νοεμβρίου 1973
Τα μεσάνυχτα και ενώ οι φοιτητές επιμένουν στην κατάληψη του Πολυτεχνείου κάνουν την εμφάνιση τους τα πρώτα τανκ. Ο κόσμος έχει διαλυθεί βίαια ενώ ο καπνός από τα δακρυγόνα κάνει την ατμόσφαιρα αποπνικτική. Στη 1.30 μ.μ. ο επικεφάλης του Τάγματος Στρατού δίνει διορία να εγκαταλείψουν το κτήριο. Παρ' όλες τις απειλές οι φοιτητές παραμένουν φωνάζοντας συνθήματα: "Κάτω η Χούντα και οι Αμερικάνοι". Στις 2.50 π.μ. ο επικεφαλής διατάζει το τανκ να γκρεμίσει την πύλη του Πολυτεχνείου [8]. Ταυτόχρονα εισβάλλουν άντρες των ΛΟΚ στο χώρο του πολυτεχνείου χτυπώντας αλύπητα όποιον βρουν. Σε μερικά σημεία οι φαντάροι αφήνουν τους φοιτητές να ξεφύγουν. Μέσα σε λίγη ώρα το κτήριο έχει αδειάσει.
Η σημασία αυτής της Εξέγερσης
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου σηματοδότησε την αρχή του τέλους της Χούντας των Συνταγματαρχών. Έδωσε θάρρος στον Ελληνικό Λαό που μέχρι τότε δεν τολμούσε να αντιδράσει μπροστά στο δικτατορικό κράτος. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν η πρώτη οργανωμένη αντίδραση κατά του φασιστικού συστήματος. Το Ελληνικό Κράτος, για να τιμήσει την Εξέγερση του Πολυτεχνείου, κήρυξε την 17η Νοεμβρίου ως ημέρα μνήμης/γιορτής (σχολική εορτή) για το Έθνος.
Σχόλια